Instinctive Neighbourhood – 20Juli t/m 17 August 2020
Magazine Festival Boulevard (article)
Lijn 73-Project – Dansen in je postcodegebied
Zes weken geleden begroef hij zijn moeder in Brazilië. Nu daagt hij in een Bossche sporthal vrouwen uit hun leven en lichaam te vieren. Ontmoeting met choreograaf Guilherme Miotto.
Woensdagavond, half negen. In de sportzaal aan de Rijnstraat staan vijf vrouwen in een grote cirkel. Op blote voeten [3x], met kousjes [1x] en dansslofjes [1x]. Hun gemeenschappelijkheid: overgave en plezier. Voor de vierde keer bezoeken ze de zevendelige workshop Instinctive Neighbourhood van de Braziliaans-Nederlandse choreograaf Guilherme Miotto [40]. Vrijwel allen wonen in de buurt; niemand is danser van beroep.
Kip en gorilla
De choreograaf geeft bewegingsopdrachten die geen dagelijkse kost zijn in Aawijk-Zuid: “Je bent een verlegen keizerin” of “Je bent kip en gorilla tegelijk.” Zonder vraagtekengezichten drukken de vijf vrouwen uit wat de aanwijzingen van Guilherme oproepen. Het werkt, mede dankzij zijn bezwerende stem en eigen deelname. Het verzoek om “een groeiende boom met kolossale wortels” te zijn, heeft zo’n overtuigende navolging dat je kortstondig alle illegale houtkap in de Amazone vergeet.
Zijn geboorteland Brazilië heeft hij al op zijn vijftiende verlaten, zal hij later vertellen. Die rusteloosheid begon op z’n twaalfde. “Ik ging van school af, wilde me bij een dansgezelschap in een andere stad aansluiten.” Hij vertrok. Niet alle Braziliaanse jongens willen Ronaldo worden, wist zijn moeder bij het afscheid. Op zijn vijftiende kreeg hij een Russische dansstudiebeurs. Drie jaar woonde hij in Perm – achter de Oeral rechtsaf. Sinds z’n achttiende leeft Guilherme in Nederland, waar hij danste bij onder andere Krisztina de Châtel, T.R.A.S.H en Emio Greco. Huidige woonplaats: Tilburg.
Vrouwenkracht
In 2016 ontwikkelde hij het Instinctive Neigbourhood-project. Uitgangspunt: iedereen is een geboren danser. “Op verzoek van een festival ging ik in een Eindhovense buurt aan de slag. Twaalf vrouwen, twee mannen. Nou ja, uiteindelijk één man. Die ander is door de groep buitengezet. Vrouwen hadden sterk het idee dat ie niet echt voor de dans kwam.” Op uitnodiging van Boulevard strijkt hij deze zomer in de Aawijk neer. Geweldige deelnemers, zegt hij. “Ze blijven zichzelf. Dat maakt ze krachtig. Of dit buurtproject ook verbindt? Nou, het kan best eenzaam zijn. Tijdens de workshop ga je vaak sterk naar binnen toe. We’re together alone, denk ik vaak. Maar je deelt de ruimte, de aandacht, de toewijding. Ook zo vorm je een groep.”
Super
Einde van de workshopavond. De vijf vrouwen – eigenlijk zes, eentje kon niet – zijn opgetogen. Tussen slokken water door prijzen ze de methodiek van de instinctive performance die Guilherme heeft ontwikkeld. “Echt super”, zegt deelnemer Marjo hartgrondig. Deelnemer Nicoline vindt het zelfs spijtig om de komende twee workshopavonden aan een vakantie te offeren. Als Miotto oppert om een jaar lang workshops in Den Bosch te geven, klinkt eensluidend ‘ja’.
De kenmerken van zijn danstaal? Sterk fysiek, kaal maar intens, vol besef van aanwezigheid op de plek waar je bent. “Elk streven is afwezig”, zegt hij. “Het hoeft niet volmaakt. Met conceptuele dans heb ik weinig. Het gaat mij om dedicated pointlessness: toegewijde doelloosheid. Klinkt dat boeddhistisch?” Hij lacht in kleermakerszit, zwarte bril op het kale hoofd.
Eén zekerheid, om toch iets vast te kunnen houden: Guilherme Miotto heeft een hekel aan voorspelbaarheid. Dat bewees hij al met Rise Up en .Ball, solo’s voor respectievelijk Menno van Gorp [wereldkampioen breakdance] en Nasser El Jackson [wereldkampioen ground moves]. Evenmin dertien-in-een-dozijn is Pole, een solo voor Yvonne Smink, voormalig Nederlands kampioen Paaldansen.
Hij houdt nu eenmaal van onbegane paden. Die kunnen zwaar zijn, weet hij. Een weg die hij niet kende, was die naar het sterfbed van zijn moeder. Nee, geen corona. Voor de tweede keer kreeg ze kanker. Pas 71 jaar. Guilherme twijfelde of hij haar moest bezoeken. Stel dat hij haar zou besmetten? Uiteindelijk vloog hij tweemaal naar Brazilië. “Ik lag met m’n hoofd naast haar toen ze haar laatste adem uitblies. Sindsdien leef ik scherper. Ik besef nog meer dan vóór haar dood dat het leven een mirakel is.” Hij kijkt om zich heen, in de lege sporthal. Spreidt zijn armen. Zonder pathos of stemverheffing: “Wow, dat ik hier mag zijn.”